Polskie prawo dokładnie reguluje, jakie produkty mogą być określane jako „eko”, „bio” lub „organiczne. Wyrazy te mogą odnosić się wyłącznie do żywności ekologicznej. Według prawa żywność ekologiczna to taka, która posiada odpowiednie certyfikaty i odznaczenia; mogą być one przyznane wyłącznie producentom spełniającym warunki, w jakich są wytwarzane ich produkty. Certyfikaty w żywności ekologicznej określone są przez prawo unijne.
Produkty ekologiczne – oznaczenia
Każdy produkt określony jako ekologiczny musi na terenie Unii Europejskiej zostać oznaczony logiem „zielonego liścia” oraz miejsca produkcji, a także numerem identyfikacyjnym jednostki certyfikującej lub kontrolnej. Warto na to zwrócić uwagę, ponieważ wiele wyrobów jest określanych przez producentów jako „naturalne”, „z regionu czystego ekologicznie”, lub w przypadku np. nabiału i mięsa – „od zwierząt karmionych ekologiczną karmą”. Jest to jednak wyłącznie zabieg marketingowy i nie oznacza, że sam produkt jest rzeczywiście ekologiczny. Jedyną tego gwarancją są wspomniane oznaczenia.
„Zielony liść”, zwany także euroliściem, to znak rolnictwa ekologicznego stosowany na terenie UE od 2010 roku. Ma on charakterystyczną formę białych gwiazdek ułożonych tak, by tworzyły kształt liścia, umieszczonych na jasnozielonym tle. Oprócz niego każdy kraj może stosować własne, określone prawem oznaczenia tożsame z euroliściem. Najczęściej są one umieszczane na opakowaniach razem z nim.
Obejrzyj nasze filmy:
Certyfikaty w żywności ekologicznej – kto może je otrzymać?
Producent, np. rolnik, który ubiega się o certyfikat ekologiczny, musi na początku przejść przez kilkuletni okres przygotowawczy, w którego trakcie „przestawia się” na produkcję ekologiczną. Odbywa się to dzięki odpowiedniemu przygotowaniu gospodarstwa oraz dostosowania gleby do wymogów.
Następnie właściciel gospodarstwa składa wniosek. W trakcie jego rozpatrywania gospodarstwo jest dokładnie kontrolowane; czasem zachodzi także konieczność przedstawienia dodatkowej dokumentacji.
Biocert zapewnia, że jednostka certyfikująca działa w sposób niezależny, bezstronny, z zachowaniem poufności oraz brakiem dyskryminującej polityki finansowy. Jej usługi są powszechnie dostępne dla wszystkich producentów żywności, którzy wytwarzają ją metodami ekologicznymi lub chcą się jej podjąć.
Jednostka ocenia szereg czynników, takich jak proces produkcyjny, przechowywanie, transport i wpływ przetwarzania na jakość gotowego produktu. Jeżeli wynik kontroli będzie pozytywny, gospodarstwo otrzymuje certyfikat; wytwórca, który go otrzymał, poddawany jest regularnym kontrolom. Mogą one mieć miejsce nawet kilka razy do roku. Przez cały czas ważności certyfikatu nadzorowana jest także dokumentacja.
Żywność ekologiczna bez certyfikatu?
Istnieje także pojęcie żywności ekologicznej niecertyfikowanej. Odnosi się ono do produktów, które mimo odpowiednich warunków uprawy nie mogą zostać poddane procesowi certyfikacji. Dotyczy to przede wszystkim grzybów, owoców pochodzących z runa leśnego czy dziczyzny – niemożliwa jest bowiem dokładna kontrola warunków ich wytworzenia.
Niektórzy nazywają tak również żywność produkowaną w gospodarstwach domowych, które od lat nie wykorzystują przy uprawie nawozów sztucznych lub chemicznych środków ochrony roślin. Jednak według prawa nie jest to żywność ekologiczna.
